شهر اسپارتا، بنا به گفته باستان شناسان در قرن دهم قبل از میلاد تاسیس شد، همراه با آتن، یکی از دو بازیگر اصلی تاریخ یونان است. این شهر که به دلیل ارتش خود مشهور است، تنها شهر بدون دیوار در یونان است. طبق فلسفه اسپارتی، شهرهایی که به خوبی از آنها دفاع می شود توسط مردان دفاع می شود، نه آجر. اما فراتر از ساختار نظامی اش، اسپارتا از دیگر شهرهای یونان نیز به واسطه مدل اجتماعی، سازمان سیاسی و طرح آموزشی خود متمایز است.
اسپارتا که در پلوپونز قرار دارد، گفته می شود که توسط اسپارت تاسیس شده است. او پسر فورونئوس پادشاه آرگوس بود. طبق افسانه؛ آرگوس پسر زئوس نام خود را به این شهر در پلوپونز داد. در قرن پنجم قبل از میلاد، این شهر در قلمرویی وسعت داشت که سه برابر رقیبش آتن بود. قلمرو اسپارت به معنای دقیق آن از غرب به توده تایگتوس، از جنوب و شرق به دریای مدیترانه محدود می شود. در مرز شمالی، اسپارت کنترل فلات Thyreatide را از آرگوس به دست گرفت و در سال 545 قبل از میلاد به دنبال نبرد قهرمانان، قلمرو خود را در آنجا گسترش داد. اسپارتا از چهار دهکده تشکیل شده است: دهکده لیمنای «دریاچه»، کینوسورا «دم سگ»، مزوا «مرکزی» و پیتانا «شف‌های شیرینی‌پزی». دهکده پنجم، Amyclées بعداً اضافه خواهد شد. ایالتی که به این ترتیب تشکیل شده است شامل شهرهای یونانی دیگری نیز می شود که به آن Périèques می گویند که به معنای “محیط” است. آنها تابع فرمانروایی اسپارتان هستند. ساکنان آنها آزاد هستند اما شهروند نیستند. آنها موظف به تامین نیرو هستند. بنابراین اسپارت با یک مدل اجتماعی که در آن یک اقلیت، “برابرها”، نام دیگری برای اسپارت ها، شهروندی تمام وقت را اعمال می کنند، از شهرهای دیگر متمایز می شود. فعالیت اقتصادی در مورد آن، توسط Périèques، ساکنان محیط و توسط Helots، بردگان تضمین می شود.
یک مدل اجتماعی خاص
هلوت ها کسانی بودند که پس از شورش به بردگی گرفته شده بودند. با این حال، وضعیت اجتماعی آنها با دیگر بردگان دوران باستان متفاوت بود. ارباب آنها یک مرد نبود بلکه دولت اسپارت بود. هلوت ها مسئول کشت زمینی بودند که از پدر تا پسر در آن زندگی می کردند. آنها همچنین باید سالانه هزینه ای را به اسپارتی ها می پرداختند که به آن «آپوفورا» می گفتند. در مقابل، آپوفورا نمی توانست افزایش یابد و صاحب زمینی که هلوت ها کشت می کردند، حق شکار یا فروش آنها را نداشت. گاهی اوقات می توان از آنها برای خدمت در ارتش و جنگ در کنار اسپارت ها فراخواند. هلوت ها حدود 220000 نفر از کل جمعیت 380000 تخمین زده می شوند. Periecs، حدود 100000 عضو، نیز به جمعیت شکست خورده و تسخیر شده تعلق داشتند. اما بر خلاف هلوت ها، آنها آزادی فردی خود را حفظ کرده بودند، مالک زمین بودند و در شهرهای قبلی خود زندگی می کردند. اسپارتی ها حتی اجازه داده بودند که قوانین و عدالتشان باقی بماند. در ازای آن مالیات می دادند و خدمت سربازی می کردند اما هیچ حقوق سیاسی به رسمیت شناخته نمی شد. اسپارت ها که خود را برابر می نامیدند، تنها کسانی بودند که از حقوق شهروندی برخوردار بودند. آنها عمدتاً منشأ دوریان داشتند. تعداد اندکی، حداکثر 50000 نفر بودند که شامل زنان و کودکان می شد. تعداد افراد برابر، به شدت نسبت به شورش عظیم هلوت مشکوک بودند، و این یکی از دلایل متعددی است که باعث می شود آنها به طور مداوم در هنر جنگ آموزش ببینند.
مجلس بزرگان و مجلس مردم
زندگی سیاسی شهر توسط دو مجلس اداره می شد و فقط به اسپارت ها مربوط می شد. اولین آن، مجمع بزرگان یا گروسیا، از بیست و هشت نفر تشکیل شده بود. این مجلس قدرتمندترین ارگان دولت بود و واقعاً امور عمومی را اداره می کرد. او ابتکار عمل برای همه تصمیمات را داشت. از دوران باستان، مشاهده شد که جرونتس از اسپارت که این مجمع را تشکیل می دادند، چیزی را تشکیل دادند که امروزه الیگارشی مطلق نامیده می شود. آنها اربابان واقعی دولت بودند و جنایات مهمی را که منجر به صدور احکام اعدام و رد صلاحیت مدنی شد، قضاوت می کردند. مجلس دیگر، مجلس مردم یا دیموس بود که هر ماه یک بار تشکیل جلسه می داد. همه اسپارتی ها می توانستند در آن شرکت کنند به جز هلوت ها و پرییک ها که حذف شدند. مجلس خلق هیچ ابتکار عملی نداشت. نقش آن صرفاً تأیید یا رد قوانین و اقداماتی بود که قبلاً توسط گروسیا تصویب شده بود. اغلب از رای دهندگان خواسته می شد تا حد امکان برای تصویب یک قانون سر و صدا کنند. این فرآیند رای گیری با تحسین نامیده می شد. وقتی شک و شبهه شد، اعضای مجلس بنا به نظر خود به دو دسته تقسیم شدند. سپس می‌توانیم آرا را بشماریم و قانون را تأیید کنیم.
افوروس و دو پادشاه
قدرت سلطنتی اسپارت بین دو پادشاه تقسیم شد، یکی از خاندان آگیادس و دیگری از خانواده اوریپونتیدها. این دو خانواده سلطنتی هرگز از طریق ازدواج با هم متحد نشدند و ما نمی دانیم که چرا اسپارتی ها دو ارباب را انتخاب کردند. هر کدام از آنها مرجعی غیر سیاسی داشتند. البته آنها به همراه بیست و هشت نفر دیگر از اعضای مجمع در گروسیا نشستند، در حالی که قدرت آنها بالاتر از هر نظامی بود. پادشاهان فرماندهان کل ارتش اسپارت در لشکرکشی بودند، اما نمی توانستند اعلان جنگ کنند یا معاهدات صلح امضا کنند. این مجمع مردم بود که به تنهایی این قدرت را داشت. در زمان صلح، این دو پادشاه حتی یک نگهبان شخصی نداشتند تا نشان دهند که با دیگران برابر هستند. در واقع این افورها بودند که قدرت را در دست داشتند. آنها پنج نفر بودند و به مدت یک سال در منصب بودند، به گفته برخی از محققین، از طرف دموها بر اساس روش تحسین برگزیده شدند. معلوم است که هیچ شرایط سنی یا رتبه ای یا ثروت وجود نداشت، آنها فقط باید بخشی از اسپارت ها بودند. همه قاضیان و خود پادشاهان برای احترام به آنها به حضور آنها برخاستند. به گفته ارسطو، قدرت آنها به اندازه قدرت جباران مطلق بود، آنها حتی می توانستند پادشاهان را عزل کنند. اما به نظر می رسد که آنها با توافق همیشه با گروسیا سودی نبرده اند.
